Anna Tęczyńska

Z Korczak Pro Memoria
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Herb Topór

Anna Tęczyńska herbu Korczak (Anna z Sienna i z Goraja; ur. ok. 1370) – Córka marszałka i podskarbiego wielkiego koronnego Dymitra z Goraja i Beaty Mokrskiej z Bożego Daru, córki Mścigniewa Awdańca h. Abdank - wojewody krakowskiego. Siostra Katarzyny – żony Dobiesława z Oleśnicy h. Dębno i Elżbiety - żony Dobrogosta Świdwy Szamotulskiego h. Nałęcz.
W 1405 r. poślubiła podstolego krakowskiego, Andrzeja Tęczyńskiego h. Topór, syna Jana Tęczyńskiego - kasztelana krakowskiego, od 1412 r. kasztelana wojnickiego, uczestnika bitwy pod Grunwaldem, zmarłego w 1414 r. Posagiem Anny były dobra kraśnickie, które odtąd pozostawały własnością Tęczyńskich.
Jej dziećmi byli:

  • Andrzej Tęczyński (1412/1413-16 VII 1461) - starosta kraśnicki, rabsztyński i chełmski. Mąż Jadwigi Melsztyńskiej h. Leliwa. Został zamordowany przez tłum krakowskich mieszczan, po kłótni z płatnerzem Klemensem. Ów rzemieślnik miał odnowić zbroję Andrzej, ten jednak nie był zadowolony z wykonanej przez pracy, więc zdecydował się zapłacić mu dużo mniej, niż umówione 2 złote (według jednych źródeł zapłacił 18 groszy, według innych – 10, podczas gdy 1 złoty równał się wówczas około 30 groszom). Płatnerz zaprotestował, za co został spoliczkowany przez Andrzeja. Starosta udał się następnie na ratusz i złożył skargę na rzemieślnika. Posłano po Klemensa, w tym czasie Tęczyński wyszedł z ratusza i na ulicy spotkał aresztowanego płatnerza. Według Długosza rzemieślnik miał wtedy krzyknąć do szlachcica: Panie pobiłeś mnie i dałeś mi policzek sromotnie w mym własnym domu, ale nie będziesz już mnie więcej bił. Tęczyński, słysząc te słowa, zaatakował go ponownie. Obrażenia były na tyle dotkliwe, że mieszczanina odniesiono do domu. Na skutek tego wybuchły zamieszki. Andrzej zabarykadował się w domu, gdy udało mu się przedostać do kościoła franciszkanów, został zabity - osmalono mu brodę i wąsy, zaciągnięto rynsztokiem na ratusz i pozostawiono tam na trzy dni. O jego śmierci, między 15 I 1462, a III 1463 r., powstała pieśń:

Zabójstwo Andrzeja Tęczyńskiego w kościele franciszkanów w Krakowie w r. 1461, obraz Jana Matejki

A jacy to źli ludzie mieszczanie krakowianie,

Żeby pana swego, wielkiego chorągiewnego,
Zabiliście, chłopi, Andrzeja Tęczyńskiego!
Boże się go pożałuj, człowieka dobrego,
Iże tako marnie szczedł od nierownia swojego!
Chciał ci krolowi służyci, swą chorągiew mieci,
A o chłopi pogębek dali ji zabici.
W kościele-ć ji zabili, na tem Boga nie znali,
Świątości ni zacz nie mieli, kapłany poranili.
Zabiwszy, rynną ji wlekli, na wschod nogi włożyli,
Z tego mu gańbę czynili.
Do wrocławianow posłali, do takich jako i sami,
A skarżąc na ziemiany, by jim gwałty działali.
Wrocławianie jim odpowiedzieli, żeście to źle udziałali,
Żeście się ukwapili, człowieka zabili.
Kłamacie, chłopi, jako psi, byście tacy byli:
Nie stojicie wszytcy za jeden palec jego!
Mnimaliście, chłopi, by tego nie pomszczono?
Już ci jich szeć sieczono, jeszcze na tem mało!
A ten Waltko radźsa, ten niewierny zdradźsa,
Z Greglarem się radzili, jakoby ji zabić mieli.
Pan krakowski jego miłość z swojimi przyjacioły,
Boże, je racz uzdrowić, że tego pomścili!
Jaki to syn ślachetny Andrzeja Tęczyńskiego,
Żeć on mści gorąco oćsa swego -
Boże, ji racz pozdrowić ode wszego złego!
Amen.

  • Jan Tęczyński (1408/1410-6 VII 1470) – kasztelan krakowski w latach 1459-1470, wojewoda krakowski w latach 1438-1459, wojewoda sandomierski w latach 1437-1438, kasztelan wojnicki w latach 1435-1437, opiekadlnik ziemi krakowskiej w latach 1434-1436, starosta lubelski w latach 1434-1438, kasztelan biecki w latach 1433-1435. Najpotężniejszy, obok kardynała Oleśnickiego, możnowładcą w ówczesnej Polsce. Był uczestnikiem konfederacji Zbigniewa Oleśnickiego w 1438 r. i mężem Barbary - córki marszałka koronnego Zbigniewa z Brzezia i Lanckorony h. Zadora.

  • Nawój Tęczyński (zm. ok. 1427)
  • '

    Anna Oleśnicka' - żona marszałka Królestwa Polskiego, wojewody sandomierskiego, kasztelana i starosty sandomierskiego, wielkorządcy krakowskiego i kasztelana żarnowskiego Jana Głowacza z Oleśnicy h. Dębno, brata kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Matka arcybiskupa gnieźnieńskiego, prymasa Polski i gubernatora Prus księcia Zbigniewa Oleśnickiego (nie mylić z kardynałem Oleśnickim).

  • Anna z Sadłowa i Zakrzewca - żona Zbigniewa Lanckorońskiego h. Zadora i Tomasza z Węgleszyna. Matka Zbigniewa, Barbary i Anny Lanckorońskich.

Długosz twierdzi, że Anna była jedną z przyczyn odstąpienia wojsk spod Malborka w 1410 roku:

...ze wszystkich zaś panów nikt więcej i gorliwiej nie doradzał przerwania oblężenia Malborka, niż kasztelan wojnicki Andrzej z Tęczyna. Przeciągnął też większość rycerzy i szlachty na swoją stronę, zaślepiony miłością do córki podskarbiego Królestwa Polskiego Dymitra – Anny z Kraśnika, w której był niezwykle zakochany.