Książęta Sławonii

Książę Sławonii (dux Slavoniae) - tytuł używany od XII do XV w. przez niektórych władców z dynastii Arpadów i ich krewnych. Był również nadawany innym rodzinom szlacheckim. Wedle Paprockiego, to właśnie slawiańscy książęta jako pierwsi pieczętowali się Korczakiem.

Lista książąt Slawonii

Imię	Portret	Herb	Rodzice	Data urodzin	Data śmierci	Informacje dodatkowe
Álmos (1084-1095)			Ojciec: Géza I król Węgier Matka: Sofia	ok. 1070	1 IX 1127/29	Almos był bratem króla Kolomana Uczonego, jednak ich relacje nie układały się poprawnie. Jednym z ognisk licznych konfliktów między braćmi była koronacja czteroletniego syna Kolomana - Stefana II za życia ojca w 1105 r., która wywołała bunt Almosa, a w dalszy rozdaniu oślepienie księcia i jego syna - przeszłego króla Beli II Ślepego.
Stefan III (1147-1162)			Ojciec: Géza II król Węgier Matka: Eufrozyna Mścisławówna	1147	4 III 1172	Król Węgier i Chorwacji w latach 1162 i 1163-1172. Pierwszy raz tron objął po śmierci ojca 31 V 1162, jednak po porażce pod Kapuvár stracił niemalże całą władzę na rzecz Władysława II. Po śmierci Władysława rządy objął Stefan IV. 19 VI 1163 pod Székesfehérvárem został on jednak pokonany i dostał się do niewoli, a Stefan III odzyskał tron. Prowadził wojny z Bizancjum, ale udało mu się nawiązać przyjazne stosunki z Wenecją. Niektóre źródła podają, że Stefan III zmarł bezpotomnie, wedle innych Agnieszka i Stefan III doczekali się syna Beli, zmarłego jeszcze za życia ojca.
Béla III (1162-1172)			Ojciec: Géza II król Węgier Matka: Eufrozyna Mścisławówna	1148	23 IV 1196	Król Węgier i Chorwacji w latach 1172–1196, brat Stefana III. Bela objął tron po śmierci brata w 1172, jednak koronowany został dopiero 13 I 1173 przez biskupa Kalocsa. Stało tak się z powodu konfliktu z młodszym bratem Gezją, którego w dążeniach do tronu popierał arcybiskup Ostrzyhomia - Lukas. W czasie swego panowania umocnił pozycję Węgier odzyskując Slawonię. Wraz z wielkim żupanem Serbii Stefanem Nemania zdobył Belgrad i Nisz. Przeprowadził również reformy państwowych urzędów i systemu podatkowego, co uczyniło go jednym z najbogatszych władców Europy. Był dwukrotnie żonaty, pierwszy raz z Agnieszką de Châtillon, z którą spłodził szóstkę dzieci, drugi z Małgorzatą Kapet - to małżeństwo pozostało bezdzietne. Został pochowany w katedrze w Székesfehérvár.
Berthold IV von Diessen (1180-1182)			Ojciec:Berthold III von Diessen Matka: Hedwig Wittelsbach	ok. 1159	12 VIII 1204	Znany też jako Berchtold VI de Babenberg. Książę Andechs (od 1172), książę Slawonii (1180-1182), pierwszy książę Meranii (od 1185), margrabia Istrii (od 1175).W 1186 towarzyszył królowi Niemiec Fryderykowi Barbarossie w wyprawie na Królestwo Sycylii. W 1189, prowadził trzeci oddział armii cesarskiej na III wyprawę krzyżową. W 1195 został wójtem opactwa Tegernsee. Księstwo Meranii było za jego panowania u szczytu potęgi. Posiadał ziemie od Frankonii aż do Adriatyku. Został pochowany w Dießen am Ammersee. Jedną z jego córek była św. Jadwiga, żona Henryka Brodatego.
Emeryk (1194-1196)			Ojciec: Bela III król Węgier Matka: Agnieszka z Châtillon	1174	30 XI 1204	Król Węgier i Chorwacji w latach 1196–1204, król Serbii od 1202 r. Koronowany był już za życia ojca w 1182, w wieku ośmiu lat. W roku 1201, bądź rok później najechał Serbię, zdetronizował wielkiego żupana Stefana Nemanicza i obsadził na tronie jego brata Wukana, samemu przyjmując tytuł króla Serbii. Latem 1202 r. doża Wenecji Enrico Dandolo zawarł z przywódcami IV krucjaty pakt, na mocy którego mieli przejąć dla niego chorwacką miasto Zadar znajdujące się pod panowaniem węgierskim. Krzyżowcy zdobyli miejscowość i przekazali Wenecji 24 XI. Zadar pozostał pod zwierzchnictwem weneckim pomimo klątwy papieskiej rzuconej na uczestników wyprawy. Żoną Emeryka była Konstancja Aragońska, późniejsza cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a jedynym dzieckiem Władysław III, którego ciężko chory monarcha koronował jeszcze za swojego życia w wieku czterech lat.
Andrzej II Jerozolimski (1198-1204)			Ojciec: Bela III król Węgier Matka: Agnieszka z Châtillon	1176	26 X 1235	Król Węgier i Chorwacji (1205-1235), król halicko-włodzimierski (1227-1230). Młodszy brat króla Emeryka. W 1211 roku ściągnął do Siedmiogrodu Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, osadzając ich w Burzenlandzie z zadaniem obrony królestwa przed pogańskimi Połowcami. W 1225 roku wygnał ich jednak z kraju, gdyż zorientował się, iż Krzyżacy bardziej zainteresowani są tworzeniem własnego, odrębnego państwa niż walką z poganami. W 1222 wydał Złotą Bullę - przywilej zwalniający rycerstwo z podatków, a także gwarantujący im nietykalność osobistą, prawo wyboru urzędników ziemskich oraz kontrolę rządów przez sejm zwoływany raz do roku. W latach 1217–1218 brał udział w V wyprawie krzyżowej, uczestniczył wówczas w obronie Akki. Został pochowany w katedrze w Wielkim Waradynie (obecnie Oradea).
Béla IV (1220-1226)			Ojciec: Andrzej II król Węgier Matka: Gertruda z Meran	1206	3 V 1270	Król Węgier i Chorwacji w latach 1235-1270. W roku 1241 na Węgry najechali Mongołowie. Bela stoczył z Mongołami wiele bitew. 11 kwietnia 1241 wojska węgierskie poniosły klęskę pod Mohi. Bela musiał uciekać do Austrii, a potem do Dalmacji. Najeźdźcy zajmowali i pustoszyli węgierskie ziemie przez ok. rok, aż do śmierci ich przywódcy Ugedeja w 1242 r. Wtedy do kraju mógł powrócić Bela. Monarcha zdołał w znacznym stopniu odbudować zniszczone państwo i zbudować od podstaw silną armię, dzięki której udało mu się zwyciężyć wojnę z Austrii i Styrii Fryderykiem II Bitnym. W roku 1252 przegrał wojnę o Austrię i Styrię z Ottokarem II, jednak nie poniósł większych strat. W 1255 r. Mongołowie ponownie zaatakowali, jednak tym razem znakomicie przygotowana armia i system obronny natychmiastowo odparł najeźdźców. W 1267 Bela, wraz ze swym synem Stefanem V, podpisali Złotą Bullę nadającą szlachcie szerokie przywileje. Historycy nadali Beli IV przydomek "Wielki".
Koloman Halicki (1226-1241)			Ojciec: Andrzej II król Węgier Matka: Gertruda z Meran	1208	1241	Król Halicji w latach 1215-1221. Brat Beli IV. W wyniku porozumienia jakie zawarł król Węgier Andrzej II i książę Leszek Biały, siedmioletni syn Andrzeja w 1214 roku został przez arcybiskupa Ostrzyhomia koronowany na króla Halicza, otrzymanego w związku z zaręczynami z córką Leszka, Salomeą. Węgierskie oddziały Kolomana w 1216 zostały pobite przez księcia Mścisława II Udałego. Król musiał uciekać na Węgry. W 1219 roku po zwycięstwie wojsk polsko-węgierskich Koloman ponownie został przez swojego ojca osadzony na tronie. W 1221 Mścisław pobił go i wziął do niewoli. Odzyskał wolność za cenę zrzeczenia się przez Węgry praw do Halicza.W 1226 objął rządy w Chorwacji. Zmarł wskutek ran, odniesionych w bitwie z Tatarami nad rzeką Sajo.
Dénes II Türje (1241-1244)			Ojciec: Dénes I Türje	?	1255	Zwany też Denesem Szentgrót, z Zalaszentgrót, bądź "o dużym nosie" (łac: cum magno nasu). Palatyn Węgier w latach 1245-1246 i 1248, ban i książę Slawonii (łac: banus et dux totius Sclavonie) w latach 1241-1244, ban Primorje od 1242 r. Wojewoda Transylwanii w latach 1233-1234 i főlovászmester od 1235 do 1241 r. Pochodził z rodziny baronów Türje, z gałęzi Szentgrót (Zalaszentgrót). Brał udział w bitwie na równinie Mohi 11 IV 1241 roku, dwa lata później, jako rządca Dalmacji, uczestniczył w oblężeniu Zadar. W 1244 dowodził armią węgierską przeciwko zbuntowanemu miastu Split. W latach 1246-1248 pełnił funkcję skarbnika. Pełnił również urząd ispána (hrabiego) Bratysławy i Szolnok.
Stefan V (1245-1257)			Ojciec: Bela IV król Węgier Matka: Maria Laskarina	1239	6 VII 1272	Król Węgier i Chorwacji w latach 1270-1272, książę Styrii (1258-1260), Slawonii (1245-1257) i Siedmiogrodu. Był najstarszym synem króla Beli IV i Marii Laskariny, córki Teodora I Laskarysa cesarza Nicei, i Anny Angeliny. Gdy osiągnął pełnoletniość, ojciec oddał mu w zarząd Siedmiogród. Po 1263 roku doszło do podziału Węgier między Belę a Stefana; temu ostatniemu przypadła wschodnia część państwa. Jednocześnie przybrał tytuł "młodszego króla Węgier" (łac: iunior rex Hungariae). W 1267 roku razem z ojcem wydał Złotą Bullę, która oddzieliła stan magnacki od szlacheckiego i nadała szlachcie między innymi prawa samorządowe. Około 1253 roku Stefan został przez swojego ojca ożeniony z córką kumańskiego chana Kocjana, Elżbietą, która do ślubu pozostawała poganką. Pochowany w monasterze Najświętszej Dziewicy na wyspie Małgorzaty.
Béla (1260-1269)			Ojciec: Bela IV król Węgier Matka: Maria Laskarina	1243/49	1269	Najmłodsze i ulubione dziecko Beli IV. W roku 1254 król próbował wydać syna za nieznaną z imienia siostrzenicę, bądź też bratanicę papieża Innocentego IV, do ślubu jednak nigdy nie doszło. W 1260 r. młody Bela został księciem Slawonii, jednak z powodu młodego wieku rządy rozpoczął dopiero w 1269 r. W skład jego księstwa, prócz Slawonii, wchodziły również Chorwacja i Dalmacji. Przed osiągnięciem przez księcia pełnoletności jego ziemiami zarządzał starszy brat Stefan V. Bela zmarł bezpotomnie.
Władysław IV Kumańczyk (1270-1272)			Ojciec: Stefan V król Węgier Matka: Elżbieta	5 VIII 1262	10 VII 1290	Król Węgier i Chorwacji od 1272 do 1290 r. Był synem króla Stefana i Elżbiety, córki wodza Kumanów (Połowców), Kötenyego. Monarcha, za sprawą matki, od najmłodszych lat był otoczony Kumanami, Władysław zafascynowany ich kulturą, powoli zaczął przyjmować kumańskie obyczaje, a wedle niektórych, nawet religię, objął również ten pogański lud protekcją. W 1279 król został przez szlachtę zmuszony do chrystianizacji Kumanów, jednak gdy pomimo przyjęcia chrześcijaństwa ich obyczaje nie zmieniały się (np. wciąż mieszkali w namiotach), papież Mikołaj IV zaczął planować krucjatę przeciwko węgierskiemu władcy. Dalsze spory wokół Połowców doprowadziły do pojmania króla i papieskiego legata przez przeciwne strony konfliktu w 1280 r. W 1282 r. gdy Kumanowie najechali Węgry król stanął po stronie swego kraju i odparł najeźdźców pod Hódtó. W roku 1290 Władysław został zasztyletowany przez trzech Kumanów w zamku Cheresig w odwecie za zdradę.
Andrzej (1274-1278)			Ojciec: Stefan V król Węgier Matka: Elżbieta	1268	1278	Najmłodszy syn Stefana V. W lipcu roku 1274 sześcioletni Andrzej został porwany przez Henryka Kőszegi, bana Slavonii i jego sojusznika, Joachima Gutkeled, skarbnika. Książę został zabrany do Slawonii, gdzie miał być wykorzystany przeciwko swemu bratu, jednak już pod koniec września Péter Csák i sprzymierzona z nim szlachta zdołała go uwolnić. Andrzej zmarł w wieku dziesięciu lat między 6 IV, a 6 XI 1278 r.
Andrzej III Wenecki (1278-1290)			Ojciec: Stefan Pogrobowiec Matka: Tomasina Morosini	ok. 1265	14 I 1301	Ostatni król Węgier i Chorwacji z dynastii Arpadów w latach 1290-1301. Tron węgierski przejął po swoim krewnym, Władysławie IV Kumańczyku, dzięki poparciu węgierskich możnych. Wzrost znaczenia możnowładztwa ograniczał jednak autorytet władcy, który by się od nich uniezależnić postanowił dać większe uprawnienia szlachcie średniej. Król zwołał pierwszy ogólnokrajowy sejm, który jednak powołał radę, bez której zgody monarcha nie mógł podjąć żadnej decyzji. Rządy Andrzeja osłabiły jeszcze roszczenia do tronu wysnuwane przez króla Niemiec Albrechta I i Andegawenów. W 1298 Andrzej III zdobył poparcie króla Czech Wacława II. Na zjeździe w Wiedniu odbyły się zaręczyny jego córki, Elżbiety, z synem Wacława II, Wacławem, który miał dziedziczyć po Andrzeju III, gdyby ten nie doczekał się męskiego potomka. Ustalenia te doszły do skutku i w roku 1301 na węgierski tron wstąpił władca z dynastii Przemyślidów - Wacław III.
Tomasina Morosini (1290-1300)			Ojciec: Michele Sbarra Morosini	ok. 1250	1300	Księżna Slawonii w latach 1290-1300, matka króla Węgier i Chorwacji Andrzeja III. W 1263 r. Pochodziła z bogatej Weneckiej rodziny Morosinich. Wyszła za mąż za Stefana Pogrobowca, księcia Węgier uważanego za syna Andrzeja II, gdy ten przebywał na emigracji w Wenecji. W 1290 r. syn Andrzej III mianował ją księżną Slawonii i zaprosił do Węgier. Najprawdopodobniej została otruta w 1300 r., na krótko przed śmiercią jej syna 14 I 1301 r.
Albertino Morosini (1300-1301)			Ojciec: Michele Sbarra Morosini Matka: Agnese Andrea Corner	ok. 1230	5 XI 1305	Książę Slawonii w latach 1300-1301, brat Tomasiny Morosini. Kilkukrotnie był członkiem Wielkiej Rady Wenecji, w roku 1289 został księciem Krety. W roku 1292 został zaliczony do grona szlachty Węgierskiej, przez kuzyna - króla Andrzeja III. W roku 1300 został księciem Slawonii, jednak po śmierci Andrzeja III stracił tytuł. Albertino miał również zasługi militarne. W roku 1284 został dowódcą floty pizańskiej w wojnie z Genuą. W sierpniu tego samego roku starł się z flotą dowodzoną przez Oberto Spinoli i Oberto Doria. Dnia 6 sierpnia 1284 Morosini poniósł klęskę pod Melorią i dostał się do niewoli.
Stefan (1353-1354)			Ojciec: Karol Robert król Węgier Matka: Elżbieta Łokietkówna	26 XII 1332	9 VIII 1354	Książę Transylwanii, Chorwacji, Dalmacji i Slawonii. Wywodził się z dynastii andegaweńskiej - jednej z gałęzi rodu francuskich Kapetyngów. Brat króla Ludwika Węgierskiego. W 1349 r. Stefan otrzymał dom i dwa hrabstwa Szepes i Sáros. W 1350 r. został księciem Siedmiogrodu, rok później Chorwacji i Dalmacji, a w 1353 r. Slawonii, mimo nigdy nie odegrał większej roli w polityce. Został pochowany w Katedrze Panny Marii w Székesfehérvár.
Karol III z Durazzo (1371-1376)			Ojciec: Ludwik z Durazzo Matka: Małgorzata Sanseverino	1345	24 II 1386	Zwany też Karolem Małym. Król Węgier i Chorwacji w latach 1385-1386, król Neapolu w latach 1382-1386, tytularny król Sycylii w latach 1382-1386, książę Slawonii w latach 1371-1376 i książę Achai w latach 1383-1386. Po mieczu prawnuk króla Sycylii i Neapolu Karola II z dynastii Andegawenów. W 1385 r. Karol III odsunął od władzy królową Węgier Marię Andegaweńską i sprawującą w jej imieniu rządy matkę Elżbietę Bośniaczkę. Dnia 31 XII koronował się, jednak już kilka tygodni później został otruty przez wspomnianą Elżbietę i zmarł dnia 24 II 1386 r. Został pochowany w Wyszehradzie bez uroczystości religijnych, z powodu ciążącej nań ekskomuniki. Klątwą obłożył go papież Urban VI, z powodu poparcia udzielanemu antypapieżowi Klemensowi VII przez monarchów Neapolu.
Jan (1354-1356)			Ojciec: Stefan książę Slawonii Matka: Małgorzata Bawarska księżna Slawonii	1354	1360	Jan odziedziczył księstwo Slawonii po zmarłym ojcu w roku swoich urodzin. W jego imieniu rządy sprawowała matka - Małgorzata Bawarska. Na wiosnę roku 1356 księstwo utraciło autonomię. Jan, dziedzic tronu Węgier i Polski, zmarł w wieku sześciu lat w 1360 r.
Małgorzata Bawarska (regentka 1354-1356)			Ojciec: Ludwik IV Bawarski Święty Cesarz Rzymski Matka: Małgorzata II z Hainaut	1321	1374	Najstarsza córka Ludwika IV i hrabiny Małgorzaty. W roku 1351 w Budzie poślubiła księcia Slawonii Stefana. Z tego małżeństwa pochodzili Elżbieta Slawońska i książę Jan. W roku 1356 wyszła ponownie za mąż za Gerlacha von Hohenlohe, zachowała jednak zwierzchność nad Slawonią, Chorwacją i Dalmacją. Jednak na skutek wojny pomiędzy Węgrami, a Wenecją Slawonia straciła autonomię jeszcze w tym samym roku. Małgorzata zmarła w 1374 r.
Jan Korwin (1490-1494)			Ojciec: Maciej Korwin król Węgier Matka: Barbara Edelpeck	2 IV 1473	12 X 1504	Nieślubny syn króla Węgier Macieja. Król Bośni (1495–1499), książę Slawonii (1490-1494), Opawy i Głogowa (1488-1490), ban Chorwacji (1499-1504). Król Maciej próbował zapewnić swojemu synowi sukcesję, jednak starania te przerwała jego śmierć w 1490 r. Młody książę został zaraz po śmierci ojca zmuszony do zrzeczenia się praw do tronu. Po elekcji Władysława II Jagiellończyka, złożył hołd nowemu władcy. Uznano wtedy jego tytuły księcia Slawonii i Opawy, ale już pięć lat później zmuszono go do zrzeczenia się ich. W 1498 roku został mianowany banem Chorwacji i Slawonii. Od 1499 do 1502 roku z sukcesami bronił Bośni przed Osmanami, a rok później starał się o tytuł palatyna, ale bez powodzenia, ponieważ sprzeciwiła się temu królowa Beatrycze. Został pochowany w Lepoglavie.