Mikołaj Stanisław Wereszczyński

Z Korczak Pro Memoria
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Fragment lubelskiej grodzkiej księgi relacji - sprawa z 1699 r.
Fragment lubelskiej grodzkiej księgi relacji - sprawa z 1699 r. cz. 2

Mikołaj Stanisław Wereszczyński herbu Korczak (łac. Nicolavs Wereszczynski Pincerna Laticzeviensis; zm. przed 1708) - cześnik latyczowski, syn Kazimierza Wereszczyńskiego cześnika łukowskiego, żonaty dwukrotnie z Heleną z Szydłowskich i Justyną z Humnickich h. Gozdawa, ojciec kasztelana lubelskiego Ludwika Wiktoryna, skarbnika chełmskiego Franciszka (pisanego także jako Mikołaj Franciszek), łowczego żytomierskiego Wojciecha Stanisława i Anny Chrościchowskiej. W piśmie z 1697 r. do grekokatolickiego biskupa chełmskiego Jakuba Suszy wspomina swoją cerkiew we wsi Wereszczyn.
Niżej wypisy z spraw sądowych Mikołaja i jego rodziny z Żydami z Łęcznej z ksiąg grodzkich lubelskich:

  • Sprawa rzeźników łęczyńskich przeciwko Wereszczyńskim - 23 V 1692 r.

Żyd Jakub Moszkowicz, rzeźnik z Łęcznej, także w imieniu rzeźników łęczyńskich Abrahama Józefowicza, Szlomy Szmujłowicza i Hirsza Jakubowicza protestuje przeciwko Janowi Wereszczyńskiemu i jego ojcu [Mikołajowi], że ci podczas jarmarku w Ostrowie, gdzie Żydzi handlowali wołami na zlecenie Józefa Stanisława Firleja, dziedzica Łęcznej, wywołali tumult, podczas którego siłą zabrali 2 woły i 3 krowy, samemu Moszkowiczowi ukradli ponadto 3 talary imperiały.

  • Sprawa rzeźników łęczyńskich przeciwko Wereszczyńskim - 23 VI 1692 r.

Relacja o złożeniu pozwu z 2 VI 1692 r. do urzędu grodzkiego lubelskiego dla Mikołaja Wereszczyńskiego i jego syna Jana. Józef Stanisław Firlej, dziedzic Łęcznej, oraz Żydzi - rzeźnicy łęczyńscy: Abraham Józwowicz, Szloma Szmujłowicz, Irsz Jakubowicz i Noson Zelikowicz pozywają w sprawie najpierw pobicia Nosona Zelikowicza w Łęcznej, a następnie wywołania tumultu na jarmarku w Ostrowie, gdzie Żydów pobili, okradli i zabrali im 2 woły i 2 krowy, którymi handlowali na zlecenie Firleja.

  • Sprawa Wereszczyńskiego przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej - 14 VII 1693 r.

Oblata aktu egzekucji dekretu trybunału koronnego lubelskiego z 9 VII 1693 r. w sprawie z pozwu Mikołaja Wereszczyńskiego, cześnika latyczowskiego, przeciwko starszym gminy w Łęcznej: Izaakowi Wulfowiczowi, Szmerlowi Izaakowiczowi, Izaakowi Hirszowiczowi i Kochmanowi Judowiczowi dotyczącej niewywiązania się przez Żydów ze spłaty sumy dłużnej 2 tys. złp, przeprowadzonej 13 VII przed bramą gminy w Łęcznej w obecności m.in. Żydów Arona Kantora, Abrahamka, Irsza, Ajzyka. Do ogłoszenia przewidzianej dekretem kary wieczystej banicji nie doszło, ponieważ nie dopuścili do tego Żydzi Irsz, Ajzyk, Abrahamek, Aron Kantor, Icko Wulfowicz, Szmujło Ickowicz, Lejb Sapsowicz, Abram Froimowicz, Wolf Ickowicz, Kochman Judowicz, Judka Izraelowicz i Irsz Rzeźniczek, w związku z czym sprawa odesłana została ponownie do trybunału.

  • Sprawa Wereszczyńskiego przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej - 14 VIII 1693 r.

Oblata aktu egzekucji dekretu trybunału koronnego lubelskiego z 9 VII 1693 r. w sprawie z pozwu Mikołaja Wereszczyńskiego, cześnika latyczowskiego, przeciwko seniorom gminy łęczyńskiej: Izaakowi Wulfowiczowi, Szmerlowi Izaakowiczowi, Izaakowi Hirszowiczowi i Kochmanowi Judowiczowi, dotyczącej niewywiązania się przez Żydów ze spłaty w terminie sumy dłużnej 2 tys. złp, przeprowadzonej 13 VIII w Łęcznej przed zamkniętymi drzwiami synagogi. Do ogłoszenia na gminę przewidzianej dekretem kary wieczystej banicji nie doszło, bowiem nie dopuścili do tego - nie mając żadnych podstaw pranych - obecni przy tym akcie Żydzi: Irsz, Hajzyk, Abrahamek, Aron Kantor, Icko Wulfowicz, Szmujło Ickowicz, Lejb Sapsowicz, Abram Froimowicz, Wulf Ickowicz, Kochman Judowicz, Judka Izraelowicz, Irsz Rzeźniczek i in. i sprawa odesłana została ponownie do trybunału.

  • Sprawa Wereszczyńskiego przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej - 31 VIII 1694 r.

Mikołaj Wereszczyński, cześnik latyczowski, manifestuje, że seniorzy gminy w Łęcz­nej: Icek Wulfowicz, Icek Irszowicz, Abraham Irszowicz, Judka Izraelowicz, Natan Chaimowicz i in., którzy wystawili 20 VIII 1694 r. w Łęcznej na jego rzecz skrypt dłużny na sumę 3 tys. złp, nie dokonali roboracji tego skryptu w grodzie lubelskim. Dla większej asekuracji długu wzywa ich oraz właściciela Łęcznej [Józefa] Firleja do dokonania takiej roboracji.

  • Sprawa Wereszczyńskiego przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej - 15 IX 1694 r.

Abram Froimowicz i Icko Wulfowicz, seniorzy gminy w Łęcznej, roborują zawarty 20 VIII 1694 r. w Łęcznej kontrakt dłużny między gminą łęczyńską a Mikołajem Wereszczyńskim cześnikiem latyczowskim, na podstawie którego gmina pożyczała od Wereszczyńskiego sumę 3 tys. złp.

  • Sprawa Majerowicza przeciwko łęczyńskiej gminie żydowskiej - 11 III 1695 r.

Żyd Irsz Moszkowicz oblatuje dekret dziedzica Łęcznej Józefa Stanisława Firleja w sprawie między Żydem łęczyńskim, doktorem Ickiem Majerowiczem a całym kahałem łęczyńskim z 21 II 1695 r. Majerowicz pożyczył w 1691 r. starszym gminy sumę 3 tys. złp pod zastaw składki żydowskiej zwanej krupką, którą do tej pory wybierał. Tymczasem starsi zaciągnąwszy 3 tys. złp od cześnika latyczowskiego Mikołaja Wereszczyńskiego od 22 IX 1695 r. na okres dwu lat przeznaczali krupkę na spłatę długu Wereszczyńskiemu, choć Majerowicz sumy swojej jeszcze nie odebrał. Sąd zamkowy przywrócił krupkę Majerowiczowi i dodatkowo ukarał gminę 20 grzywnami za to, że starsi zdecydowali się „bez zamkowej wiadomości postronnym arendować”.

  • Sprawa Wereszczyńskich przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej 18 V 1699 r.

Relacja o złożeniu pozwu z 2 V 1699 r. do trybunału koronnego lubelskiego dla seniorów synagogi w Łęcznej: Icka Majerowicza Doktora, Szmerla Ickowicza, Lejby Sapsowicza, Abrahama Efraimowicza, Judki Izraelowicza, Wolfa Idlowicza, Icka Majerowicza, Icka Idlowicza i Kalmana Judowicza. Mikołaj i Jan Wereszczyńscy, synowie i sukcesorowie Mikołaja i Heleny z Szydłowskich pozywają w sprawie skryptu dłużnego wystawionego ich rodzicom 14 IX 1695 r. na sumę 5 tys. złp, z której tylko 1 tys. został spłacony.

  • Sprawa Żydów łęczyńskich przeciwko Wereszczyńskiemu - 17 XI 1701 r.

Żydzi z Łęcznej: Michel Fraim, Mordechaj Irszowicz i Abram Fraimowicz protestują przeciwko ur. Janowi Wereszczyńskiemu, administratorowi należących do starościny hrubieszowskiej Potockiej dóbr łęczyńskich, że ten dopuszcza się w stosunku do nich wielu różnych wiolencji. Ostatnio nie tylko nie skwitował ich ze spłaty 200 złp, ale dopominającego się o to Irszowicza i Fraima pobił i poranił. Załączony akt obdukcji obrażeń na ich ciele.

  • Sprawa Wereszczyńskich przeciwko seniorom łęczyńskiej gminy żydowskiej - 9 VIII 1708 r.

Franciszek Wereszczyński, cześnik latyczowski, syn zmarłego cześnika latyczowskiego Mikołaja Wereszczyńskiego, kwituje seniorów synagogi w Łęcznej ze spłaty sumy 5 tys. złp, którą wzięli oni od jego ojca na podstawie kontraktu zawartego 14 IX 1695 r. i uwalnia ich od skutków wydanych w tej sprawie dekretów trybunalskich. Ze strony synagogi kontrakt w 1695 r. podpisali: Icek Majer Doktor, Szmerla Ickowicz, Lejba Sapsowicz i Abraham Efraimowicz.

Źródła

H. Gmiterek, Materiały źródłowe do dziejów Żydów w księgach grodzkich lubelskich z doby panowania Augusta II 1697-1733, Wydawnictwo UMCS Lublin, 2002
H. Gmiterek, Materiały źródłowe do dziejów Żydów w księgach grodzkich lubelskich z doby panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego 1669-1697, Wydawnictwo UMCS Lublin, 2003