Tekst źródłowy strony Strona główna

[[File:Wielka Brytania.svg.png|40px|border|link=Main Page|]]
[[File:Gelre.2.png|center|297x240px|]]


<p align="justify">'''Witam serdecznie na stronie poświęconej historii domu Korczaków-jednego z najstarszych polskich rodów herbowych, którego przedstawiciele przez wieki współtworzą dzieje Polski i nie tylko.''' Korczakiem, jak i wieloma innymi polskimi herbami posługiwały się całe społeczności rodowe. W przypadku omawianego tu herbu jest to aż ponad sześćset nazwisk, co stawia go w czołówce najbardziej rozpowszechnionych symboli heraldycznych w kraju. Z uwagi na tak dużą ilość herbownych dzieje Korczaka są bardzo bogate i z pewnością warte zapamiętania. Pieczętowali się nim najróżniejsi przedstawiciele stanu szlacheckiego, od potężnych rodów magnackich, po gołotę i szlachtę zaściankową, co daje nam możliwość bardzo szerokiego spojrzenia na tę jakże ważną dla Polski warstwę społeczną. Prace nad stroną trwają, a ja jako historyk-hobbysta będę starał się prowadzić ją najlepiej jak potrafię, niemniej proszę jednak o współpracę i wsparcie wszystkich zainteresowanych tematem, tak by mogła ona rozwijać się jak najlepiej i prezentować jak najszerszy obraz domu Korczaków.</p>


== [[Herb Korczak]] ==
[[Plik:Korczak.svg.png|190px|right|thumb|[[Herb Korczak]]]]
<p align="justify">Polski herb szlachecki o pochodzeniu węgierskim. Z jego początkami wiążą się trzy legendy. Jest również wymieniany w wielu europejskich herbarzach takich jak: herbarz Geldrii; herbarz z Bellenville; armorial universel, avec blasons peints; herbarz złotego runa; arma baronum Regni Poloniae per Joannem Długosz descripta; czy nowy herbarz polski T. Gajla. Korczak znalazł się również na arrasie tronowym Zygmunta Augusta i trojakach Zygmunta Wazy. Posługiwali się nim jednak nie tylko Polacy. W roku 1413 na mocy ustaleń unii horodelskiej został przeniesiony na Litwę, w późniejszych stuleciach był zaś często rejestrowany w Imperium Rosyjskim. Ciekawym faktem jest również niezwykła popularność barw Korczaka na zachodzie Europy. Herbami w biało-czerwone pasy i z psem w klejnocie używają również na przykład niemieckie rodziny von Heggelbach i von Sazenhofen oraz francuska de Croÿ. W "Ogrodzie królewskim" B. Paprocki przedstawia tezę jakoby wiele z tych rodów wywodziło się od węgierskich przodków domu Korczaka. [[Herb Korczak|Czytaj dalej]]</p>
<br><br><br>

== Przodkowie domu Korczaków ==
{|
|-
| [[Plik:Prokop starosta.png|116px|thumb|Prokop starosta ruski]] ||  [[Plik:Prokop biskup.png|100px|thumb|[[Prokop|Prokop biskup krakowski]]]] || <p align="justify">Paprocki przedstawia dwóch najdawniejszych protoplastów rodu Korczaków noszących to samo imię. O pierwszym z nich wymienionym pod datą 1269 staroście nie wiadomo wiele. Wspomniany autor wspomina tylko, że miał on trzech synów.<br>Więcej informacji przetrwało natomiast o [[Prokop|biskupie krakowskim Prokopie]], siostrzeńcu Bolesława Wstydliwego i kuzynie Leszka Czarnego, który w 1270 był kanclerzem obydwu książąt, a ok. 1292 objął biskupstwo krakowskie. Gdy Państwo Polskie odradzało się po okresie rozbicia dzielnicowego popierał Przemysła II, bądź też Władysława Łokietka (historycy nie są tu zgodni). W roku 1294 został wezwany do Pragi, gdzie uznał jednak zwierzchność Wacława III i złożył mu przysięgę wierności, za co też biskupstwo krakowskie dostało prawo do dziesiątej części monarszego dochodu z żup krakowskich. Pozostawał na biskupstwie przez dwa lata i trzy miesiące (wg. Paprockiego), aż do śmierci w 1295 (istnieje również teoria, że umarł dnia 8 XII 1294). Według tradycji został pochowany w katedrze krakowskiej.</p> 
|}

== [[Spis rodzin Korczaka]] ==
<center><gallery>
Plik:Dymitr Gorajski.jpg|[[Dymitr z Goraja]]
Plik:Sebastian Branicki.jpg|[[Sebastian Branicki]]
Plik:Jan Drohojowski.jpg|[[Jan Drohojowski]]
Plik:Ludwik Wiktoryn Wereszczyński.jpg|[[Ludwik Wiktoryn Wereszczyński|płk Ludwik Wiktoryn Wereszczyński]]
Plik:Ilia Andriejewicz Boratyński.jpg|[[Ilja Andriejewicz Boratyński|kontradm. Ilja Andriejewicz Boratyński]]
Plik:Tadeusz Komorowski.jpg|[[Tadeusz Komorowski|gen. Tadeusz Bór hr. Komorowski]]
</gallery></center>
'''''[[Spis rodzin Korczaka]]'''''

== [[Królewska krew]] ==
[[File:Korona królewska.png|center|150px|]]



<p align="justify">
Paprocki przekazuje, że [[Herb Korczak|Korczak]] pierwotnie był symbolem [[Książęta Sławonii|książąt Sławonii]]. W XIII w. dokumentach pierwszy z Korczaków - biskup krakowski [[Prokop]] figuruje jako ''nepos'' (z łac. siostrzeniec, bratanek, bądź wnuk) Bolesława Wstydliwego i ''cognatus'' (z łac. krewny po kądzieli) Leszka Czarnego. Długosz wspomina jeszcze, jakoby pokrewieństwo między biskupem, a Leszkiem zachodziło przez matkę - ''ex parte matris cognatus''. Jedna z gałęzi rodu Korczaków - [[Boratyński|Boratyńscy]] jeszcze w XVI w. posługiwała się tytułem kniaziowskim (Paprocki, ''Gniazdo cnoty''). Czy świadczy to o królewskim pochodzeniu domu [[Herb Korczak|Korczaka]]? Po uważnym prześledzeniu koligacji wspomnianych książąt dzielnicowych z Rurykowiczami i Arpadami z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że tak.<br>
[[Królewska krew|Czytaj dalej]]
</p>
<br>

== [[Pieczęcie]] ==
[[Plik:Zygmunt drohojowski.png|200px|right|thumb|Pieczęć Zygmunta Drohojowskiego, kanonika i dziekana kapituły przemyskiej]]

<p align="justify"> Zabytki sfragistyczne są nie tylko ciekawą pamiątką po ich właścicielach, mogą także stanowić cenne źródło wiedzy z dziedzin heraldyki i genealogii. Szczególne znaczenie dla tej ostatniej mają na przykład pieczęcie ozdobione osobistymi (genealogicznymi) herbami właścicieli, na których widnieją również symbole ich przodków. W zależności od stylu, a także jakości wykonania i złożoności widocznego na zabytku rysunku jesteśmy w stanie określić nie tylko jego wiek, ale często również sytuację majątkową i ambicje dawnego posiadacza.<br> Najstarsze znane pieczęcie z wizerunkiem [[Herb Korczak|herbu Korczaków]] pochodzą z XIV w. Były one własnością wielkiej księżnej Litwy Anny Światosławównej i podskarbiego wielkiego koronnego [[Dymitr z Goraja|Dymitra z Goraja]]. Ilość zachowanych pieczęci z wieków następnych jest już o wiele większa. Większość tego typu zabytków pochodzi z terenów dawnej Rusi Czerwonej - czyli miejsca, z którego swój rodowód wywodzi większość rodzin Korczaka. Niestety wielu pieczęci nie jesteśmy w stanie przypisać do konkretnej osoby, a nawet rodziny - tyczy to się zwłaszcza tych odkrytych przez archeologów i poszukiwaczy.<br>
W niniejszym artykule będą prezentowane nie tylko pieczęcie członków rodu, ale też i osób rodzinnie z nimi powiązanych, którzy zechcieli na nich umieścić herb swych krewnych z domu [[Herb Korczak|Korczaka]] (najczęściej przodków w linii żeńskiej).</p>
[[Pieczęcie|Czytaj dalej]]
<br><br>

== [[Galeria zdjęć i portretów]] ==
<center><gallery>
Plik:Aleksander Wańko Łahodowski.jpg|[[Aleksander Wańko Łahodowski]]
Plik:Zofia ilinicz2.jpg|Zofia z Radziwiłłów Ilinicz
Plik:Rafał Józef Jeleńskі.jpg|[[Rafał Józef Jeleńskі]]
Plik:Józef Szumlański 2.jpg|płk Józef Szumlański
Plik:Potocka.jpg|[[Ilja Andriejewicz Boratyński|Delfina z Komarów Potocka
Plik:Newelski admirał.jpg|adm. Giennadij Iwanowicz Newelski
</gallery></center>
'''''[[Galeria zdjęć i portretów|Galeria]]'''''

== [[Barwy Korczaka]] ==
[[Plik:Drzewo.png|200px|right|thumb|Legendarne drzewo Korczaka, na podstawie ryciny z 1602 r.]]

<p align="justify">Powstało wiele teorii na temat pochodzenia klejnotu, jak i całego domu [[Herb Korczak|Korczaka]]. Równie wiele twierdzeń odnosi się do jego rzeczywistych, bądź domniemanych potomków. Dyskusji nie podlegają na pewno węgierskie korzenie rodowego herbu. Świadczą o tym liczne źródła pisane, a także sama jego symbolika, niemalże tożsama z tą, znaną nam z herbu Arpadów. Nie chodzi tu tylko o uosabiające panońskie rzeki wręby, nawet klejnotny pies powtarza się w herbach panów de Croÿ i Drummond - rodzin mających wprost wywodzić się do węgierskich monarchów.<br>
Ciekawe są bez wątpienia, wyciągane przez Paprockiego, połączenia Korczaków z wieloma rodzinami w Europie Zachodniej. Zgodnie z nimi, rodziny jak Carafa, Slavata, czy Donà, wywodzą się właśnie z domu [[Herb Korczak|Korczaka]]. Teorie owego historyka były później powtarzane wielokrotnie, tak samo przez autorów polskich, jaki i tych całkowicie z Polską niezwiązanych. Przykładem niech będzie dzieło ''Historia genealogica della famiglia Carafa'', autorstwa Biagio Aldimariego, wydane w Neapolu w roku 1691, czy ''Tabularium Stemmatographicum, Seu Genealogicae Tabulae Regni Bohemiae'', Bohuslava Balbína z roku 1687.<br>
Wymienione wyżej informacje ukazują, że chcąc w miarę rzetelnie uporządkować wiedzę o rodzie, jego symbolach, ich genezie i znaczeniu, nie można skupiać się jedynie na źródłach powstałych w jednym miejscu. By poznać i zrozumieć istnienie pewnych elementów, należy nieco się oddalić i spojrzeć na całą Europę.
</p>
[[Barwy Korczaka|Czytaj dalej]]